KAYIT DIŞI İSTİHDAM UYARISI

Ordu Sosyal Güvenlik İl Müdürü Mehmet Yaşar Günay, kurumun kayıt dışı istihdam mücadele ettiklerini belirterek bunun sonuçları konusunda bilgilendirdi

Çalışanların sigortalı olarak çalıştırılmaları anayasal bir hak olmakla birlikte aynı zamanda hem çalışanlar hem de işverenler açısından bir zorunluluktur diyen Günay; “Bir başak deyişle, işverenlerin çalışanlarını sigortasız çalıştırma hakları olmadığı gibi, çalışanların da sigortasız çalışmak veya sigortasız çalışmayı isteme gibi bir hakları yoktur. Bu şekilde çalıştırılan işçilerin tespiti halinde işverene çok ciddi yaptırımlar uygulanmaktadır. İşverenler kayıt dışı istihdam konusunda daha bilinçli ve sorumlu davranmak zorundadır.  Sosyal Güvenlik Kumu vatandaşlarımıza kesintisiz Sosyal Güvenlik Hizmeti sunarken, diğer yandan da Kayıt dışı istihdam ile etkin bir şekilde mücadele etmektedir. Kayıt dışı istihdam ile mücadele veren kurumların başında hiç şüphesiz SGK gelmektedir.  Kayıt dışı istihdam ile mücadele konusundan önce kayıt dışılık nedir, kayıt dışı işçi neden çalışır veya çalıştırılır konusunu ele almak gerekir.”dedi. Kayıt dışı istihdam konusunda şu bilgilendirmeyi yapan Müdür Günay; “Kayıt dışı istihdam; İşveren tarafından çalıştırılan işçileri Sosyal Güvenlik Kurumuna hiç bildirmemesi ya da eksik gün veya kazanç bildirmesi demektir. Biraz açmak gerekir ise, işveren işçilerinin işe giriş bildirgesini SGK ya hiç bildirmemesi, bildirmekle birlikte işçinin çalıştığı gün sayısından daha az gün bildirmesidir. Diğer açıdan kayıt dışılık; işveren işçisini Kuruma bildirdiği halde işçiye ödediği gerçek ücretten Sigorta Prim tutarını bildirmemesi, gerçek ücretin altında bir ücret bildirmesi de kayıt dışı istihdamın bir başka şeklidir.”   Kayıt dışı istihdamın  nedenleri? İşveren açısından; Düşük maliyetli işçilik, Düşük maliyetli imalat ve hizmet, Düşük maliyetli ticaret vb. İşçi açısından; Sigorta maliyetini ücret olarak ödenmesini isteme, Başka statüden Kurumdan aylık gelir alıyorsa kesilmesini önleme isteği, Herhangi bir yasal takipten (icra, nafaka vb.) kaçınma isteği, Gibi birkaç maddede sayabiliriz.  Kayıt dışı işçi çalıştırılmasının Sonuçları:  İşveren üzerindeki etkileri: Yapılan tespitler sonucunda yüksek tutarlı İdari Para Cezaları uygulama sonucunda işyeri kapanma riski ile karşı karşıya kalabilir. Kayıt dışı tespitinde uygulanacak cezaların büyüklüğü 30 günlük bürüt asgari ücretten (13.414,50TL) başlayıp, işçi sayısına, kayıt dışı çalıştırılan süreye göre artan oranlarda ( bu tutar yüz binleri bulabilir) idari para cezası uygulanır.  Yapılan tespitler sonucunda prim tutarı aslı, gecikme zammı ve faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. İşverenin yararlandığı sigorta primi teşvik indirimlerinden yararlanamaz, geçmiş dönemlere ilişkin tespitlerde yararlandığı teşvik tutarları iptal edilerek farkları faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. Yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında işveren işçilere ve devlete karşı ağır idari yaptırımlar ile karşı karşıya kalabilir.  Devlet ve özel sektör tarafından sağlanan teşvik, hibe ve kredi avantajlarından yararlanamazlar. Vergi avantajı sağlayan indirim ve gider yazma imkanından yararlanamazlar. İşyerinde çalışanların motivasyonu düşer, işyerine aidiyet bağı zedelenir. Ölçek ekonomilerinden yararlanamadığından büyüyemezler ve markalaşma ve pazarda yer edinme şansları azalır. Haksız rekabete neden olurlar ve piyasa dengesinin bozulmasına zemin hazırlarlar. İşçi üzerindeki etkileri: Kayıt dışı çalışan işçiler emekli olamazlar, çalışamaz yaşa geldiklerinde başkalarının yardımına muhtaç olurlar. Sakatlanıp malul duruma düştüklerinde maluliyet aylığı bağlanamaz ve başkalarının bakımına muhtaç duruma düşerler.  Hayatlarını kaybetmeleri durumunda geride kalan eş ve çocuklarına ölüm aylığı bağlanamaz. İşsiz kalmaları durumunda işsizlik sigortasından faydalanamazlar. Genel Sağlık Sigortalarını kendileri ödemek durumunda kalabilir, ödenmez ise sağlık yardımlarından yararlanamayabilirler. İşi kazası ve Meslek Hastalığına karşı alınması gereken önlemlerden yoksun kalarak, iş kazası ve meslek hastalığı halinde sağlanan haklardan yararlanamazlar. Ücret ve diğer sosyal haklar konusunda kanunların sağladığı haklardan yararlanamazlar. İhbar ve kıdem tazminatı alamazlar.  Yıllık izin, haftalık izin, doğum izni gibi haklardan yararlanamazlar.  Kamu Yönetimi üzerindeki etkileri: Vergi ve prim kaybına, sosyal güvenlik açığına neden olur. Sosyal güvenlik sisteminde çalışan/emekli dengesinin bozulmasına neden olur. Primsiz ödemelerin artmasına neden olur. Gelir dağılımının bozulmasına ve kaynak dağılımında etkinliğin azalmasına neden olur. Ekonomide kurumsallaşma eğiliminin azalmasına zemin hazırlar. Ekonomik verilerin güvenilirliğine zarar verir ve ekonomik kararların öngörülen etkileri yaratmasına engel olur. (Haber merkezi)