ORDU SANAYİSİ KONUŞULDU

Ordu Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Servet Şahin Atatürk Kültür Merkezin (AKM) de gerçekleşen Mesleki Eğitim, Sanayileşme ve İstihdam kongresine katılarak açıklamalarda bulundu

    Ordu Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Servet Şahin, AKM’de gerçekleşen kongrede şu açıklamalara değindi,  “1900’lü yılların başında küçük bir kasaba iken 1923 yılında vilayet olan ve Samsun – Trabzon gibi iki büyük ticari merkez arasında sıkışan ilimizin ticari yapılanmasını incelediğimizde özellikle 1900’lü yılların ilk çeyreğinde sanayi bulunmadığı ve ticaret faaliyetinin ön planda olduğu görülmektedir.”  Şahin, daha sonra şöyle devam etti, “İlk ticaret odaları Anadolulun birkaç büyük şehrinde ve il merkezlerinde kurulmakta iken 1906 yılında daha nüfusu beş altı bin seviyelerinde olan ufak bir kasabada ticaret odasının kurulmuş olması ticari hayatta bir canlılık ve hareketlilik olduğunu göstermektedir. Bu dönemde ticari hayatın zahire, manifatura, atariye, debbağ, sarraflık, şayak gibi alım satım faaliyetlerinden ibaret olduğu görülmektedir. Balkan Savaşı ile birlikte ticaret odası kapanmış ve 1923’te tekrar açılmıştır. 1919 -1920 yıllarında sadece kireç imali olarak görülen imalat faaliyetlerine 1923’ten sonra küçük çaplı marangozluk, demircilik, helvacılık, sobacılık gibi faaliyetlerin girdiği görülmektedir. 1923 kayıtlarında diğer bir imalatçı olarak fırıncılığın geliştiğini görmekteyiz. Ordu sanayi yapısının temelini oluşturan fındık 1899 tarihinde merkez kazanın sahil şeridinde birkaç köyde dikilmiş 1913 yılında daha iç bölgelere dikimi yapılmaya başlanmıştır. 1913 yılında 6900 ton olan fındık üretimi 1926’da 8300 tona çıkmış 1931’de ise 4160 ton seviyelerine düşmüştür. Bu miktardaki üretim henüz bir sanayi yapılanması oluşmasına imkân vermemektedir. 1938 tarihinde Fındık Tarım Satış Kooperatifinin kurulması ile fındık üretiminde bu tarihten sonra önemli bir artış olduğu gözlenmektedir. 2. Dünya Savaşı’ndan sonra Kuzey Avrupa ülkelerinde gelişen ekonomi ve refah yapısı fındığın talebini arttırtmış ve böylece fındık kırma işleme değirmenleri şeklinde bir imalat yapısı şekillenmeye başlamıştır” dedi.     Fındık İşleme Sanayisinin ilk temellerinin atılmasıyla da bahseden Başkan Şahin, “Daha önce Hostracher Firması tarafından Avrupa’ya ihraç edilen fındık 1946 yılında kurulu sözleşme ile faaliyete geçen Kahraman SAĞRA ve Cemal Azmi Mağden ortaklığı ile kurulu Mağden Kollektif Şirketinin daha sonra Kahraman Sağra Ticari İşletmesi olarak sürdürdüğü ticari faaliyetini 1965 yılında fındık kavurma ve paketleme fabrikası olarak fiilen işlenmiş fındık üretimine başlaması ile fındık işleme sanayinin ilk temelini atmıştır. 1965 yılında 30 ton günlük paketleme kapasiteli tesiste 3 adet paketleme makinesi olup, paketlemede 20 işçi çalışmakta ayrıca 3 adet fındık kavurma makinesinde de dönemine göre 30 ila 70 işçi çalıştırılmaktadır. Kahraman Sağra tarafından kurulan bu fabrikada kıyma, dilme ve beyazlatma üretim faaliyetleri yapılmakta olduğu görülmektedir. Bu işletme daha sonra Sağra Gıda Sanayi Anonim Şirketi olarak faaliyetini sürdürmüş ve ilimizde nugat tarzı çikolata çeşitleri ile fındık ezme, krema, kakaolu ve fındıklı draje, gofret ve bisküvi gruplarında üretim yapmış, faal olduğu dönemde 500-550 iş gücü istihdam eden şirket, yıllık 25-30 milyon dolar seviyelerinde ihracat yapar hale gelmiştir. Ancak 90’lı yılların sonunda mali krize giren şirket önce TMSF’ye ve sonra özel sektöre devredilmiş ve halen Sagra ürün markası ile Sanset Gıda A.Ş bünyesinde faaliyetini devam etmektedir” diye belirtti. “ORDU SANAYİSİNİN ÖNCÜ KURULUŞLARI  OLDULAR”     Başkan Şahin, “1935 yılında ithal edilen tohumluk soya fasulyesinin geniş bir çevrede tanınmasıyla 1960’lı yıllarda 8000 tona çıkan üretim neticesinde 1964 yılında ordu Sümerbank Sanayi Müessesesi işletmeye açılmış ve Kamu İktisadi Kuruluşu olarak ilk sanayi yatırımı devreye girmiştir. Daha sonraki dönemde Akkuş Orman İşletme Tesisi, Fatsa Et Balık Kurumu ve Ünye Çimento Fabrikası Kamu İktisadi Teşekkülleri olarak Ordu sanayisinin öncü kuruluşları olmuşlardır. Ancak yine de imalat sektörünün bel kemiğini fındık kırma işleme sektörünün oluşturduğunu görmekteyiz. 1970’li yıllarda DESiYAB destekli birçok işletmenin kuruluşu için faaliyete başlanmış ve ORSAN, Ulutaş, ÇAMSAN, MELETSAN Anonim Şirketleri gibi kuruluşlar devreye alınmıştır. Ancak ÇAMSAN dışındaki işletmeler kapatılmak zorunda kalmıştır” diye söyledi. “HEDEFLERU  ULAŞILAMADI”     1985-2000 dönemlerinde Ordu’nun sanayi kapsamını da değerlendiren Başkan Şahin, “1985’ten sonra Türkiye’de başlayan Liberal Ekonomi açılımı ile birlikte ilimizde de yeterli olmasa bile imalat sektöründe bir hareketlenme görülmektedir. Fındık işleme sanayi gittikçe entegre sanayiye dönüşmekte ve katma değeri yüksek işlenmiş fındık üretimi artmaktadır. Bunun dışında çay paketleme, hazır beton, gaz dolum tesisleri, mdf, seramik vitrifiye, kangal boru, ambalaj malzemesi üretimi, makine üretimi, rejenere kauçuk ürünleri, kontrplak gibi sektörlerle imalatın başladığını görmekteyiz. Ancak bütün bu gelişmelere rağmen 2000’li yılların başlarına kadar imalat – sanayi sektörünün il istihdamı içindeki payının %4 - %5 seviyelerinde olduğu ilimizin halen tarım, ticaret ve hizmet sektöründe ağırlık kazandığını görmekteyiz. 1991 -1992 yılında Sovyetler Birliğinin çökmesi ve Sarp sınır kapısının açılması ve akabinde Karadeniz duble yolunun hizmete girmesi ile Doğu Karadeniz illerinde olduğu gibi ilimizde de ticari alanda bir hareketlilik başlamıştır.  Teşvik kanunlarında yapılan iyileştirmeler neticesinde öncelikli olarak yerel sanayi hizmetlerinde bir iyileşme ve gelişme gözlenmiş, fındık sektörü teknolojik destek ile entegre sanayine doğru evirilmiş ve küçükte olsa Ordu Organize Sanayi Bölgesinin kurulaması ile yatırımların bir yerde toplanması amaçlanmış ve son teşvik mevzuatları ile ilimizin tekstil sektörü açısından teşvikli il olması nedeni ile penye dikiş işletmelerinin ilimizde üretime geçmesi neticesinde önemli bir istihdam alanı yaratılmıştır. Ordu OSB 600 dönüm arazi üzerinde 58 parsel olarak sanayiciye tahsis edilmiş ve 2007 yılı itibari ile 30 parselin Gıda Sanayine 2 parselin Dokuma ve giyim, Orman Sanayi, 1 parselin Deri Mamulleri, 5 parselin Plastik Sanayi, 1 Parselin Kimya Sanayi, 1 parselin Petrol Ürünleri Sanayi, 2 parselin Pişmiş Kil ve Seramik Sanayi, 6 parselin Demir Çelik Sanayi, 1 parselin ise Beton imalatı Sanayisine tahsis edilmesine rağmen günümüz itibari ile bu tahsislerin ve hedeflerin sağlanamadığı anlaşılmaktadır. Yine 2007 yılında tekstil sektöründe 16 firmanın faaliyet gösterdiği ve 1047 kişinin istihdam edildiği görülmektedir” diye konuştu. “İMALATIN EKONOMİYE KATKISI ARTIYOR”      Son olarak günümüz sanayisinden bahseden Başkan Şahin, “İl ekonomisi hala fındık üretimi ağırlıklı tarım, hayvancılık ve gittikçe önemi artan turizm sektörüne dayalıdır. Ancak imalat sanayi sektörümüzde tüm olumsuzluklara rağmen ekonomimize olan katkısını her yıl daha da artırmaktadır. Sanayi sektörümüz madencilik, taş ve toprağa dayalı sanayi, gıda imalatı, tekstil, hazır giyim, ağaç işleme sanayi ve metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı sektör başlıklarında toplanmaktadır. Gıda ve içecek sektöründe; unlu mamuller, öğütülmüş tahıl ürünleri, fındık ve fındık ürünleri imalatı, süt ve süt ürünleri imalatı öne çıkmakta ve alt sektör olarak çikolata ve gofret imalatı önem kazanmaktadır. Makine imalatı gıda sektörünün tamamlayıcısı olarak önem kazanmaktadır. Mineral ürünlerin üretiminde süsleme yapı taşı kesimciliği ön plana çıkmakta, madencilik ve taş ocağı sektöründe ise kum ve çakıl ocağı üretimi önem kazanmaktadır. Tekstil sektöründe ise penye dikicilik ön plana çıkmaktadır” diyerek sözlerini noktaladı.  Haber: Vedat Meral